Λιμναίους οικισμούς ηλικίας 8.000 ετών και μια τεράστια νεκρόπολη φέρνει στο φως η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή της δυτικής Μακεδονίας ανάμεσα στις λίμνες Χειμαδίτιδα, Πετρών, Βεγορίτιδα και Ζάζαρη (στη βόρεια απόληξη της λεκάνης της Πτολεμαΐδας στα όρια των νομών Κοζάνης και Φλώρινας)
ΟΙ ΔΥΟ ανασκαφές -τα «προϊόντα» και τα συμπεράσματα των οποίων θα παρουσιαστούν αύριο στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο της 20ής Συνάντησης για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη- έγιναν από την ΙΖ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων από το 2001 μέχρι σήμερα.
Πρόκειται -σύμφωνα με τους ειδικούς- για την πλέον ενδιαφέρουσα ίσως εισήγηση της αρχαιολογικής συνάντησης καθώς «φέρνει» σειρά νέων στοιχείων για τη ζωή των προϊστορικών κατοίκων της Μακεδονίας 8.000 χρόνια πριν.
Τα πρώτα δείγματα ζωής στην περιοχή εμφανίζονται, σύμφωνα με την εισήγηση του αρχαιολόγου Πανίκου Χρυσοστόμου που μετείχε στις ανασκαφικές έρευνες, κατά την πρώιμη περίοδο της νεολιθικής εποχής (6.000 π.Χ.) με έναν οικισμό, ενώ στις επόμενες περιόδους ο αριθμός των οικιστικών εγκαταστάσεων αυξάνεται σημαντικά.
Ο «πολιτισμός των τεσσάρων λιμνών», σύμφωνα με τον τίτλο υπό τον οποίο παρουσιάζεται η αποκάλυψη, αφορά περίπου 16 οικισμούς που εντοπίστηκαν πέριξ των λιμών. Η γειτνίαση με τους υδάτινους πόρους (ποτάμια, λίμνες) υπήρξε έκτοτε και παρέμεινε και στις επόμενες περιόδους το βασικό κριτήριο για την επιλογή εγκατάστασης των νεολιθικών ανθρώπων.
Τα κτίσματα των οικισμών που εντοπίστηκαν ήταν τοποθετημένα και οριοθετημένα με τάφρους (προστασία αλλά και δυνατότητα χρήσης του υδάτινου στοιχείου), τετράγωνα με διαστάσεις 4Χ6 μέτρα και με προσανατολισμό νοτιοανατολικό και νοτιοδυτικό. Το δάπεδο των οικημάτων ήταν κατασκευασμένο από πατημένο πηλό σε αλλεπάλληλες επιστρώσεις και εδράζονταν σε δοκάρια διαμέτρου περίπου 10 εκατοστών.
Πλήθος κινητών ευρημάτων μαρτυρούν τις οικονομικές δραστηριότητες, τις διατροφικές συνήθειες και καθημερινές ασχολίες των κατοίκων. Ανάμεσά τους εργαλειακός εξοπλισμός, κεραμικά σκεύη, 53 πήλινα ειδώλια της μέσης νεολιθικής περιόδου, 25 ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα μικροπλαστικά έργα της νεότερης και της τελικής νεολιθικής περιόδου, μεγάλος αριθμός ποικίλων κοσμημάτων, ακόμα και απανθρακωμένα αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα (σιτάρι, φακές, ρόδια, κουκούτσια από βατόμουρο και σαμπούκο) που διατηρούνται σχεδόν αναλλοίωτα εδώ και 7.300 χρόνια και μαρτυρούν τις διατροφικές συνήθειες των προγόνων μας της εποχής του λίθου.
Ταφικές συνήθειες των αρχαίων Μακεδόνων της εποχής του σιδήρου αποκαλύπτει η ανασκαφική έρευνα στη «Χαμένη νεκρόπολη του Πάτελι» (όπως τιτλοφορείται η εισήγηση των αρχαιολόγων).
Τα πρώτα ευρήματα στην περιοχή εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών του ρωσικού αρχαιολογικού ινστιτούτου Κωνσταντινούπολης το 1898 (επί τουρκοκρατίας στην περιοχή). Παρά τη μεγάλη έκταση των ευρημάτων λιγοστά υπήρξαν τότε τα δημοσιεύματα και η ανασκαφή διακόπηκε για τα επόμενα εκατό και πλέον χρόνια ως το Σεπτέμβριο του 2001 που άρχισαν οι νέες σωστικές ανασκαφές από τη ΙΖ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων της Έδεσσας.
Πρόκειται για νεκρόπολη που εντοπίστηκε δίπλα από το χωριό «Πάτελι» που φέρει σήμερα το όνομα «Άγιος Παντελεήμονας».
Οι κιβωτιόσχημοι στο σύνολό τους τάφοι σε κυκλική και ακτινωτή διάταξη έφεραν πλούσια κτερίσματα που συνόδευαν τους νεκρούς (κεραμικά ή χάλκινα αγγεία, κοσμήματα, προσαρτήματα ενδυμασίας σιδερένια ή χάλκινα όπλα και εργαλεία).
Από τις δεκάδες ταφές συγκεντρώθηκαν συνολικά 460 αγγεία εγχώριας παραγωγής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν τα στοιχεία για τα ταφικά έθιμα των νεολιθικών ανθρώπων, όπως αυτά προκύπτουν από τα ανασκαφικά ευρήματα. Τις πρωτογενείς ταφές συνοδεύουν πολύ συχνά μέσα και έξω από τον τάφο προγενέστερες συγκεντρώσεις οστών. Σε σημαντικό αριθμό τάφων διαπιστώθηκαν έως και 15 ανακομιδές, ενώ σε μία περίπτωση καταμετρήθηκαν 33 κρανία. Τα κρανία στοιβάζονται πάντα πάνω στα τακτοποιημένα μακριά οστά, στα πόδια των νεκρών, ενώ συχνά οστά ανακομιδών βρίσκονται και εκτός τάφου.
Στην κεραμική συναντάται συνήθως αμαυρόχρωμη διακόσμηση, κατά κανόνα γραμμική, που εκτείνεται κυρίως στο λαιμό και στο πάνω μέρος του σώματος των αγγείων. Ως διακοσμητική τεχνική χρησιμοποιείται η εγχάραξη και σε ελάχιστες περιπτώσεις η στίξη ή ο συνδυασμός τους.
«Η συνέχιση της έρευνας στο χώρο και η σύνθεση των ταφικών δεδομένων με τα ανασκαφικά στοιχεία της εγκατάστασης θα βοηθήσει στη σύνθεση μιας πληρέστερης εικόνας και για τη ζωή και τον ιδιαίτερο αυτόν πολιτισμό των κατοίκων, ενώ θα γνωστοποιήσει το ρόλο που αυτός διαδραμάτισε ως συνδετικός κρίκος μεταξύ του Αιγαίου, της μακεδονικής ενδοχώρας και των δυτικών Βαλκανίων στον διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο της εποχής του σιδήρου», τονίζει ο αρχαιολόγος κ. Πανίκος Χρυσοστόμου που κλείνει εντυπωσιακά αύριο το βράδυ με την εισήγησή του την 20η ετήσια συνάντηση για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου